Rodzaje badań onkologicznych
W zależności od typu nowotworu diagnostyka może obejmować różne, specyficzne dla danej jednostki chorobowej badania onkologiczne. Zmiany nowotworowe wykrywa się m.in. za pomocą badania krwi (markerów nowotworowych), badań obrazowych (USG, tomografia komputerowa, rentgen, PET, rezonans magnetyczny, endoskopia, scyntygrafia) i badań histopatologicznych.
Markery nowotworowe
Diagnostyka laboratoryjna nieustannie poszukuje związków, których oznaczenie pozwoliłoby na jednoznaczne potwierdzenie toczącego się w organizmie procesu nowotworowego. Idealny marker nowotworowy powinien cechować się wysoką swoistością i czułością, pozwalając na lokalizację narządową nowotworu i wykluczając inne procesy patologiczne, na przykład zapalenia. Niestety, takie markery nowotworowe, co nie oznacza, że nie posiadają wartości diagnostycznej. Oznaczenie i obserwacja zmiany ich stężeń wykorzystywana jest w ocenie stopnia zaawansowania nowotworu, prognozowaniu, diagnostyce różnicowej czy kontroli efektów leczenia. Należy brać pod uwagę fakt, że każdy otrzymany wynik może znaleźć się w grupie wyników fałszywie ujemnych - obecność choroby pomimo prawidłowego poziomu markera nowotworowego lub fałszywie dodatnich - wynik wskazuje na stan nowotworowy, choć pacjent jest zdrowy lub chory na chorobę inną niż nowotwór.
Badania onkologiczne w diagnostyce raka piersi
Do podstawowych badań profilaktycznych w przypadku nowotworów piersi zalicza się USG i mammografię. Metoda ultrasonograficzna stosowana jest przede wszystkim u kobiet młodych. Zaleca się wykonywanie USG co 2 lata, od 25 roku życia, z kolei w przypadku kobiet, w których rodzinie występował rak piersi, powinno się je przeprowadzać co roku, od momentu ukończenia 20 lat. U kobiet po 40 roku życia wykonuje się mammografię (prześwietlenie piersi). Badanie to jest w ich przypadku bardziej miarodajna niż USG, ze względu na zmiany w strukturze piersi, zachodzące po 35-40 roku życia.
Wykrywanie raka jajnika
Nowotwory jajników diagnozuje się za pomocą badania USG. Ultrasonografia przez powłoki brzuszne jest mniej dokładna, z tego względu, do uzyskania precyzyjnego rozpoznania, konieczne jest wykonanie USG trans waginalnego (przezpochwowego). W ramach profilaktyki raka jajnika zaleca się coroczne, kontrolne badania ginekologiczne.
Diagnostyka nowotworów jelita grubego
W diagnostyce raka jelita grubego wykorzystuje się szereg badań onkologicznych. Do najprostszych zalicza się testy na obecność krwi w kale oraz badanie per rectum. W ramach dalszych badań wykonuje się ponadto kolonoskopię oraz badania radiologiczne z użyciem kontrastu (wlew kontrastowy).
Wykrywanie nowotworów nerek
Rak nerki jest wyjątkowo trudny w wykryciu. Przy jego podejrzeniu, w pierwszej kolejności wykonuje się badanie ogólne moczu, morfologię, biochemiczne badanie krwi oraz USG nerek. Przy niekorzystnych wynikach, przeprowadza się dalszą diagnostykę, opartą przede wszystkim na tomografii komputerowej.
Badania w kierunku raka prostaty
Podstawowym badaniem, zalecanym wszystkim mężczyznom po 40 roku życia, jest badanie prostaty palcem przez odbyt (per rectum). Gdy lekarz wykryje podczas niego nieprawidłowości, przeprowadza się dalszą diagnostykę za pomocą:
- USG prostaty,
- biopsji gruboigłowej lub cienkoigłowej, podczas której pobiera się materiał do badań histopatologicznych,
- badań krwi – oznaczenia w niej poziomu PSA lub PAP.
Diagnozowanie nowotworów tarczycy
Przy podejrzeniu raka tarczycy, pierwszy etap diagnostyki stanowią badania laboratoryjne – określa się w nich stężenia hormonu TSH oraz hormonów tarczycy, tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Następnie, wykonuje się USG tarczycy. Do ostatecznego rozpoznania raka konieczne jest ponadto wykonanie biopsji cienkoigłowej.
Badania stosowane w diagnostyce raka płuc
W diagnostyce raka płuc wykorzystuje się liczne badania obrazowe, takie jak:
- RTG klatki piersiowej,
- tomografia komputerowa,
- badanie PET.
Ponadto wykonuje się dodatkowe badania onkologiczne – m.in. cytologię plwociny, badania laboratoryjne, biopsję przez ścianę klatki piersiowej.
Gdzie można wykonać badania onkologiczne?
Punkt Pobrań Laboratorium ŚLA
Ruda Śląska - Wirek, ul. Pocztowa 7
Pn - Pt: 600 - 1330
- pobieranie materiału do 1300,
- odbiór wyników do 1330
Sb: 700 - 1030
- pobieranie materiału do 1000,
- odbiór wyników do 1030
tel. 32 416 25 45